Những năm tháng khói lửa chiến tranh, chùa Núi Một đã trải qua bao sóng gió và được trùng tu, tôn tạo. Hiện nay, chùa không chỉ là công trình văn hóa, danh thắng, di tích lịch sử của huyện Côn Đảo mà còn là nơi để nhân dân và du khách hành hương, hướng thiện và cầu nguyện, siêu độ cho các anh hùng, liệt sỹ đã hy sinh vì tổ quốc.
LỊCH SỬ
Vân Sơn Tự hay còn gọi là chùa Núi Một được chính quyền thời Mỹ Ngụy xây dựng năm 1964. Nhằm phục vụ tín ngưỡng tâm linh cho các gia đình của những người làm việc trong bộ máy hành chính, các quan chức binh sỹ trên đảo, bên cạnh đó còn mục đích mỵ dân, trá hình che mắt báo chí và dư luận quốc tế về sự cai trị tù nhân tàn bạo của chế độ Mỹ – ngụy.
Tháng 4/1965, địch bắt tù nhân án chung thân bị cấm cố ở Trại 2 (Phú Hải) đi xây Chùa Núi Một, người tù phải khuân vật liệu: cát, đá, ximăng… từ dưới chân núi lên đỉnh núi. Tại hiện trường tù nhân phản đối quyết liệt, trật tự theo dõi, nhăn mặt nhưng không có phản ứng gì. Đến chiều khi về trại giam, địch không cho tù nhân tắm, cho ăn cơm như thường lệ mà bắt tù nhân chào cờ nhốt vào phòng giam, sau đó chúng thanh lọc ra 63 người cho là cốt cán, cầm đầu nhốt vào xà lim (hầm đá) Trại II, 63 người tù bị nêm chật trong 2
hầm đá xếp đứng hình như không còn chỗ cử động, không khí không đủ để thở, địch dùng bao bố bịt lổ thông hơi, hòng biến 2 hầm đá thành hai nấm mồ tập thể, nhiều người tù bị ngạt thở. Đồng chí Mai Văn Xinh quê Bến Tre đã bị chết ngạt tại hầm đá trại 2 vào ngày 01/5/1965 (hiện nay mộ đ/c yên nghỉ tại khu C Nghĩa Trang Hàng Dương Côn Đảo).
Sau năm 1975, chùa là nơi thờ Phật của người dân trên đảo, là công trình văn hóa nằm trong quần thể khu di tích lịch sử, danh thắng của huyện Côn Đảo, đã được tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu công nhận di tích lịch sử văn hóa và danh thắng cấp tỉnh theo quyết định số 4025/QĐ-UBND ngày 04/12/2009.
Trải qua thời gian đã bị xuống cấp, di tích Vân Sơn Tự đã được khởi công tôn tạo ngày 13/8/2010. Khánh thành vào ngày 4/12/2011.
KIẾN TRÚC
Chùa được xây theo kiểu “chữ tam” với mô típ kiến trúc Thiền của phái Trúc Lâm Yên Tử, chủ yếu thờ Phật và các chư vị bồ tát. Tuy không gian chùa không lớn, nhưng vị trí tọa lạc được xem vào hàng đẹp nhất ở Việt Nam. Với lưng dựa vững chắc vào núi Một, các mặt còn lại đều có view ngắm cảnh, thưởng ngoạn rất tuyệt vời.
Cổng Tam quan chùa Núi Một
Từ đỉnh chùa phóng tầm mắt ra bốn phương, đâu đâu cũng tạo cho du khách một cảm nhận khác lạ. Nếu hướng nam ngắm núi rừng xanh bạt ngàn, hướng đông vịnh Côn Sơn trong xanh, thị trấn bình yên vương mình phát triển thì hướng bắc một cánh đồng sen An Hải bát ngát đang tỏa hương từng giờ, từng giây.
Vân Sơn Tự cách trung tâm Côn Đảo khoảng 2km. Bạn có thể dễ dàng di chuyển đến đây bằng xe máy hoặc xe lớn. Tuy vậy đường lên đỉnh phải di chuyển bằng đường bộ khoảng 400-500m với hơn 200 bậc thang dốc núi hoặc dùng xe máy đi lên.
Chùa nổi bật nhất vẫn là tượng Quan Âm Bồ Tát cao 2m đứng trên đài sen, tay cầm bình nước cam lộ trước khuôn viên và kiến trúc điêu khắc được trạm trổ tinh tế, những cột gỗ to lớn, bề thế một người ôm không tài nảo xuể.
Ngôi chính điện nằm ở vị trí trung tâm, phía sau là khu nhà tổ, 2 bên là lầu chuông, lầu trống, phía trước là lầu khánh… với vật liệu chính là danh mộc.
Lầu khánh
Lầu trống
Chính điện được thiết kế 2 mái, lợp ngói lá đề, 4 góc là mái đao cách điệu hình mây cuộn, cong vút lên trời cao như “hệ thống tiếp âm” đưa âm thanh huyền diệu từ tiếng chuông chùa vươn cao, bay xa…
Đến Vân Sơn Tự, du khách có thể dừng chân uống “nước mát” được các sư chùa ban tặng hay xin vòng đeo tay ở chùa để mong gặp điều may mắn, an lành.
Di tích Vân Sơn Tự là công trình kiến trúc văn hóa, mang đậm bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam, thể hiện được tinh thần dân tộc Việt, kiên định, vững vàng, bất khuất vượt qua mọi thử thách.
Nguồn: tổng hợp
